Zemheri Soğuk Yalnızlık

Siir, onu en ciddi kavram-imge örgüsü olarak anlayanlar için, basarilmasi çok zor bir ugrastir; ama bir esinlenmeler dökümü olarak anlayanlar için de çok kolaydir. Yazmaya girisenlerin çogu, birincisinin farkinda olsa da ikincisine kapilirlar. Esinlenmeler birbirini kovalayan, ayaklari dolanan, sonunda artik düz basamayan imgeler karmasasi olur. Imgenin kavrami silip süpürdügü bu durumda anlamsiz bir cosku ya da anlamsiz bir hüzün kâgida dökülür. Kavram-imge dengesi nasil kurulacaktir? Bu soruya cevapta filozof Immanuel Kant’in bilgi için söyledigi bir söz yol gösterici olabilir: “Algisiz kavram bos, kavramsiz algi kördür.” Algi, anlik duyumlamalari islev olmaktan yönelim olmaya dönüstüren yetidir. Bir ses duyarim; kulagimda bozukluk yoksa sesi duymamazlik edemem. Bu durumum isitme duyumumun islevidir. Sesi çikaran nesneye dikkatimi çevirirsem nesne ile duyum arasinda bag kurmaya yönelirim. Böylece bir algi biresimi olusur ve isitilen ses düsünülür. Durumu ancak kavramlastirarak anlayabilirim. Konusabilen bir kimse için alginin kavrami çagristirmasi ölçülemeyecek kadar hizlidir; öyle ki, ‘algi-kavram birligi ayni anda oluyor’ diyebilirim. Bu çözümleme siirsel anlatim için de geçerlidir. Siirde algi içerigine imge denir. Aralarindaki ince fark imgenin bir algi bölümü olmasindadir. Siirde imgeden imgeye geçis, bölümlerin bütünlestirilmesinin ve anlatimin sürekliliginin saglanmasidir. Bu geçislerde kavram ve kavramin esnek uzantilari daima olmalidir. Olmazsa, siir olmaz. Iste çogu siir yazarinin basaramadigi, kavrami imgeyle birlikte hareketlendirme görevidir. Kavram imgeleri düzenleyemezse, imgeler basibos akar, bir körebe oyunu sahnelenir. Ortaya çikan yazi siirle ilgisiz bir dökümdür. Pek önemli bir husus da sudur: Siirde insan görünecek. Insan ya siirin ardinda ya yaninda ya önünde görünecek. Bir görünüp çekilse bile bir an için olsun görünecek. Türkçe siirin içinde kivrandigi olumsuz durum imgecilik hastaligidir. Türkçe siir imge yiginlariyla yakasini süslemeyi huy edinmistir. Bu illete ‘manzumecilik’ diyorum. Türkçe siirin en üstün sayilan örneklerinde bile manzumecilik kendini gösterir: kavram imgenin pesine takilmistir, sürüklenmektedir. Bu tek yanli olusuma neden olan yanilgi, imgeye göre kelime arama ve yapistirma yapayligidir. Hayati Umut SÖNMEZ’in ZEMHERI Soguk Yalnizlik siirlerini tek siir olarak okumaya çalistim. Tek konuya baglamaya çalistim: kirsala ask. Kir ile kent arasindaki uçurumu ancak askin gücü kapatabilir. Sevgiliyi uçuruma düsmekten kurtarabilir. Iyimserlik ve kötümserlikten uzak bir içten baglanma, kaybetmekte oldugumuz insani degerleri bize hatirlatabilir. Siir sanati yönünden bazi aksamalar baglanmanin safligini bulandirmiyor. Daha ne yapilmasi gerekiyorsa, ben degil, bir siir elestirmeni hiç degil, kendisi yapacaktir.

Ürün Adı: Zemheri Soğuk Yalnızlık
Ürün Kodu: 9786058564831
Yazar: Hayati Umut Sönmez
Basım Yılı: 2014
Kapak Türü: Karton Kapak
Sayfa Sayısı: 110
Kağıt Cinsi: Kitap Kağıdı
Çevirmen: