Karşılıklı Yardımlaşma Evrimin Bir Faktörü

Kropotkin’in en temel eserlerinden biri olan Karsilikli Yardimlasma, ayni zamanda Malthusçu “hayatta kalma mücadelesi“ne ve Darwincilere verilmis bir yanittir. Insan nüfusunun mevcut yiyecek arzindan daha hizli bir artis gösterdigini ileri süren Malthus, dengenin ancak, kitlik, hastalik ve savas sonucu, güçsüzlerin elenmesiyle korunacagini söylüyordu. Malthus’un, “hayatta kalma mücadelesi“ olarak formüle ettigi bu anlayis, herkesin herkese karsi sürekli rekabetine dayaniyordu. Sonraki yillarda Darwin, rekabet ve hayatta kalma mücadelesinin, güçlü türleri koruyup güçsüzleri elemesini evrimin belirleyici faktörü olarak açikladiginda, Malthusçuluk, biyolojik alanda da güçlü bir destek bulmus oldu. Darwin’in izleyicileri ise, onun uyarilarina ragmen bu “acimasiz mücadele’yi biyolojik bir ilke olarak evrimin biricik faktörü haline getirdiler. Ilkel insan dünyasiyla hayvanlar alemini, kana susamis “gladyatör gösterisi“ gibi sunan yeni Darwincilerin “sürekli mücadele“ anlayisi, esitlikçi, dayanismaci, özgür toplum düsüncesine de ölümcül bir saldiriydi. Bu nedenle, Malthus ve yeni Darwincilere yanit vermek neredeyse zorunlu hale gelmisti. Yanit; ünlü anarsist ve doga bilimci Pyotr Kropotkin’den geldi. Kropotkin, ayni türün bireyleri arasinda mücadeleden çok, yardimlasmanin sayisiz kanitini, onlarca hayvan türünü örnek vererek gösteriyordu. Karsilikli yardimlasmanin bir evrim faktörü olarak insan dünyasindaki rolü üzerinde de duran Kropotkin, vahsi ve yari vahsi klanlarin, köy komünlerinin ve ortaçag özgür sehir cumhuriyetleri döneminin karsilikli yardimlasma kurumlarini detaylariyla inceler. Osmanli döneminin esnaf loncalarini da bir örnek olarak ele alan Kropotkin; özgür birlik, özgür federasyon, cemaatlerin yerel bagimsizligi ve her türlü karsilikli yardimlasma kurumuna öldürücü darbenin Avrupa’da Kilise ve Devlet tarafindan ancak on altinci yüzyilda indirildigini ileri sürer. Biyoloji ve sosyolojinin insan ve hayvan davranislarina dair yeni bulgulari, Kropotkin’in yüz yil önce vardigi sonuçlari bugün hemen hemen bütünüyle dogruluyor. (Arka Kapak)

Ürün Adı: Karşılıklı Yardımlaşma Evrimin Bir Faktörü
Ürün Kodu: 9789757005155
Yazar: Pyotr Alekseyeviç Kropotkin
Basım Yılı: 2001
Kapak Türü: Karton Kapak
Sayfa Sayısı: 310
Kağıt Cinsi: 3. Hamur
Çevirmen: Deniz Güneri