Ehmede Xani Külliyatı 1: Nübehara Biçükan

Isminin birinci kisminin "Nûbehar" (Ilkbahari) mi yoksa "Nûbar" (Ilk Ürün) mi oldugu konusunda farkli görüsler olan, ayrica "Nûbihar", "Nûbuhar" ve "Nobar" seklinde de yazilip telaffuz edilen bu eser 1683 yilinda manzum olarak hazirlanmistir. Bir giris ve "kita" adi verilen 13 bölümden olusup, farkli nüshalara göre yaklasik 220 beyit içermektedir. Giris, birinci bölüm ve son bölüm "mesnevî"nin kafiye sistemi (aa-bb-cc-...) ile hazirlanirken; aradaki on bir bölümde "gazel"in kafiye sistemi (aa-ba-ca-...) uygulanmistir. Xanî arûzun vezin sistemi olarak toplam 19 bahir türünden basta recez olmak üzere klasik Kürt siirine uygun olan yedi tanesini (recez-hezec-remel-mudari'-besît-serî'-muteqarib) kullanmistir. Giris ve birinci bölümün beyitleri tamamen Kürtçe olup, karsilikli kelimelerin siralandigi asil sözlük kismi ikinci bölüm ile baslamaktadir. Sözlük bölümlerindeki kelime ve ifadeler Arapça-Kürtçe olarak siralandiklari gibi Kürtçe-Arapça olarak da siralanmistir. Bu bakimdan eser Arapça-Kürtçe oldugu kadar Kürtçe-Arapça bir sözlük de sayilir. Karsilikli kelime ve ifadeleri birbirine baglamada kullanilan anlatim dili ise tamamen Kürtçedir. Böylece karsilikli kelimelerin disinda önemli oranda Kürtçe kelime ve ekler ortaya çikmistir. Xanî'nin kendi ifadesiyle "ji bo biçûkê Kurmancan" (Kürt çocuklari için) hazirladigi bu eseri önemli kilan faktörlerden bazilari sunlardir:- Genel anlamda Kürt dilinde yazilmis ilk sözlüktür. Böylece Kürt sözlükçülügü didaktik amaçli manzum bir eserle baslamistir. - Bu sözlük Xanî döneminden baslamak üzere Kürt medreselerinde ders kitabi olarak okunup ezberlenmis, böylece sairimizin en büyük ideali ve amaci olan "anadilde egitim" onun bu eseri sayesinde kismen de olsa gerçeklesmistir.- Beyitlerde karsilikli olarak yer alan Arapça-Kürtçe veya Kürtçe-Arapça kelimeler rasgele degil, belirli konularda yogunlasmak üzere seçilmislerdir. Xanî bu seçim ve yogunlasma çerçevesinde konulari islemede "yakindan uzaga", "kolaydan zora", "bilinenden bilinmeyene" ve "tümdengelim" yöntem ve tekniklerini basarili bir sekilde uygulayip pedagojik bir perspektif sergilemistir.(Tanitim Bülteninden)

Ürün Adı: Ehmede Xani Külliyatı 1: Nübehara Biçükan
Ürün Kodu: 9789944382496
Yazar: Ehmede Xani (Ahmed-i Hani)
Basım Yılı: 2008
Kapak Türü:
Sayfa Sayısı: 384
Kağıt Cinsi:
Çevirmen: