Dünyanın En Ünlü Denkleminin Biyografisi E=mc2

“B-29’dan birakilan bombanin düsmesi 43 saniye sürdü. Hemen altindaki Shina Hastanesi’ne radyo sinyalleri gönderiyordu. Sinyallerin çogu yansiyip göge geri döndü. Yere 580 metre kala sinyallerin sonuncusu alindi. Bomba daha yüksekte patlarsa isisinin çogunun açik havada dagilacagini, daha alçakta patlarsa da yerde büyük bir krater açacagini hesaplamistilar. Ani bir elektrik akimi dumansiz barut keseceklerini tutusturdu. Sonra saf uranyumun küçük bir kismi bombanin içindeki bir top namlusundan öne itildi. Uranyum, uranyumun geri kalanina çarpti. Içinde basibos gezinen nötronlar distaki elektron bariyerini geçtiler ve yolda birkaçi merkezdeki küçük çekirdege çarpti. Gelen nötronlar çekirdege dalip dengesini bozdu, onu titrestirmeye basladi. Çekirdekteki titresim siddetlenince, protonlardaki elektrik onlari birbirinden ayirdi. Uranyumun yogunlugu bir zincirleme tepkime baslatmaya yeterliydi. Kisa süre sonra ortada yalnizca iki hizlanan uranyum çekirdegi yoktu, dört, sonra sekiz, sonra on alti vb vardi. Atomlarin içindeki kütle ’ortadan kayboluyor’, hizlanan çekirdek parçalarinin enerjisine dönüsüyordu. E=mc² faaliyetteydi. Bu bölünmelerin tamami saniyenin milyonda birinden az bir sürede olup bitti. Bomba hala nemli sabah havasinda asiliydi. Üstü ince bir çig tabakasiyla kapliydi, çünkü 43 saniye önce 9500 metre yükseklikteyken simdi hastanenin 580 metre üstündeydi ve buradaki havanin isisi 26,6 derecedir. Tepkime tamamlanirken bomba bir iki santim daha düstü. Disaridan anlasilirdi. Zincirleme tepkime seksen “kusak“ bölünmeden sonra sona erdi. Bunlarin son birkaçinda, çevrelerindeki metali eritmeye basladilar. Bu noktadan sonra E=m² sona ermisti. Ama c² yüzünden uranyum parçalari hareketsiz metale büyük bir hizla sürtünüyordu. Sonunda isik hizina çok yaklastilar. Bu yüzden isi 5.000 derece, ardindan da milyonlarca dereceye ulasti ve yükselmeyi sürdürdü. Havadaki o bombanin içinde kisa süreligine evrenin yaratilisinin ilk anlarindakine benzer kosullar olustu. O tuhaf nesne yarim saniye boyunca bütün siddetiyle yandiktan sonra solmaya basliyor. Tamamen sönmesi iki üç saniye sürüyor. Bu “sönmenin“ nedeni büyük ölçüde disari yayilan enerji. Neredeyse ayni anda alevler beliriyor, asagidaki herkesin derilerinin büyük kismi yirtilip gövdelerinden ayriliyor. Hirosima’da on binlerin ölmesiyle sonuçlanacak kiyim basliyor. Zincirleme tepkimenin enerjisinin en az üçte biri bu pariltiyla birlikte yayiliyor. O tuhaf nesnenin isisi adi havayi itiyor ve onu daha önce görülmemis ölçüde hizlandiriyor. Aslinda öyle hizli ki hiç ses çikarmiyor, çünkü herhangi bir sesten daha hizli ilerliyor. Onu ikinci bir hava dalgasi takip ediyor. Sonra hava atmosferde açilan boslugu doldurmak üzere geri dönüyor. Bu, havanin yogunlugunu sifira indiriyor. Patlamadan kurtulanlar kisa süreligine dis uzayin vakumuna maruz kaldiklarindan disa dogru patliyor. Üretilen isinin küçük bir kismi ilerleyemiyor. Geride kaliyor. Birkaç saniye sonra yükselmeye basliyor. Yeterince yükselince yayiliyor. O büyük mantar bulutu belirdiginde, E=mc²’nin yeryüzündeki ilk isi tamamlanmis oluyor.“ Genç bir adamin, yayimlandiginda hiç ilgi toplamayan makalesi, yüzyila ve gelecek yüzyillara damgasini vurdu. Kahramanlari Faraday, Davy, Lavoisier, Roemer, Maxwell, Du Chatelet, Rutferford, Meitner, Einstein Oppenheimer, Payne, Hoyle ve Chandrasekhar olan denklemin öyküsü... Bir roman tadinda. (Arka Kapak)

Ürün Adı: Dünyanın En Ünlü Denkleminin Biyografisi E=mc2
Ürün Kodu: 9799753293630
Yazar: David Bodanis
Basım Yılı: 2005
Kapak Türü: Karton Kapak
Sayfa Sayısı: 351
Kağıt Cinsi: 3. Hamur
Çevirmen: Dost Körpe