Azerbaycan Edebiyatında 1960 Nesri

Içerdikleri unsurlar dikkate alindiginda Azerbaycan Edebiyatinda çok önemli bir yere sahip olan 1960 Nesri (Yeni Nesir) eserlerinin, sosyalizm realizmi çerçevesinde verilenlerden farkli olduklari ortaya çikmaktadir. Bu dönemin eserleri ve yazarlarina yönelik elestiriler göz önüne alindiginda, hikâye ve romanlarin neden Yeni Nesir, yazarlarinin da Yeni Nesil olarak adlandirildiklari daha iyi anlasilmaktadir. Yeni Nesir’i, sosyalizm realizmi (sosyalist gerçekçilik) anlayisi ile eserler verilen dönemden ayiran üç temel özellik konu, kisi ve mekândir. Bunlar, Yeni Nesir hikâye ve romanlarinda islevsel açidan en çok degisim gösteren unsurlardir. Bu nedenle Yeni Nesir roman ve hikâyeleri konu, kahraman ve mekân açisindan incelendi. Bu çalismada 1960 Nesri’ni önceki dönemlerden ayiran özellikleri ele alindigi için eserlerdeki zaman kavrami degerlendirmeye tabi tutulmadi. Yazarlar kaybolmaya yüz tutmus toplumsal degerleri, aileyi ve insan iliskilerini eserlerinde isleyerek toplumu bilinçlendirme görevlerini üstlenmisler, ayni zamanda kendilerini de egemen ideolojinin sözcüleri olmaktan kurtarmislardir. 1960 Nesri’nden önceki devirlerde yazarlarin yapmaya cesaret edemedikleri sistem elestirisi de bu dönemin temsilcileri tarafindan açikça veya sembollere yüklenerek yapilmistir. Onlar eserlerinde isledikleri milli ve manevi degerler ve vatan duygusu ile de bagimsizligin önderleri olmuslardir. Yazarlar vatan kavramini Sovyetler Birligi sinirlari fikrinden kurtarabilmek için kasten dogduklari bölgeleri vatan olarak degerlendirmisler ve ona duyduklari özlemi ifade etmeye çalismislardir. Bu çalismada, 1960 Nesri degerlerini temsil eden yazarlarin eserleri incelendi. Fakat bazi yazarlarin 1960 Nesri özelliklerini yansitmayan eserleri ile ulasilamayan birkaç eser incelemeye tabi tutulmadi. Bu dönem yazarlarinin eserleri kronolojik olarak da siralanamadi, çünkü eserlerin bir kisminin yayimlanis tarihi mevcut degildi. Özellikle kisi ve mekân tahlil edilirken, eserlerin çoklugu nedeniyle, yazarlar dogum tarihlerine göre siralandi. Bu çalisma giris ve bes bölümden olusmaktadir. Giris bölümünde Azerbaycan Edebiyatinin sosyalizm realizmi çerçevesindeki gelisimi verilmistir. Birinci bölümde Yeni Nesir hakkinda genel bilgi verildikten sonra 1960 Nesli olarak adlandirilan yazarlarin kisa yasam hikâyeleri ve eserleri hakkinda bilgi verildi. Ikinci bölümde ise dönemin üslûp özellikleri açiklandi. Üçüncü bölümde, 1960 Nesri roman ve hikâyelerinde islenen konular, alti ana baslikta incelendi. Bu ayrim yazarlarin eserlerinde isledikleri konularin sikliklarina göre belirlendi. Bunlar, toplumsal ve siyasi, vatan, halk kültürü, din ve tabiat gibi konulardir. Arastirmanin dördüncü ve besinci bölümlerinde eserler kahramanlari ve mekânlari açisindan incelendikten sonra, onlarin sosyalist gerçekçilerin edebi anlayisindan ayrilan özellikleri ortaya konulmaya çalisildi. 1960 Nesri roman ve hikâyeleri üzerine yapilan bu incelemelerin neticesi ise sonuç bölümünde degerlendirildi. Bu çalismanin her asamasinda fikirlerinden istifade ettigim hocam Prof. Dr. Bilge Seyidoglu’na ve eserin tashihinde yardimini esirgemeyen Yrd. Doç. Dr. Gülhan Atnur’a tesekkürü borç bilirim. Sedat Adigüzel- (Tanitim Bülteninden)

Ürün Adı: Azerbaycan Edebiyatında 1960 Nesri
Ürün Kodu: 9789759893248
Yazar: Sedat Adıgüzel
Basım Yılı: 2009
Kapak Türü: Karton Kapak
Sayfa Sayısı: 300
Kağıt Cinsi: 2. Hamur
Çevirmen: