Avrupa Birliğinde Devleti ve Hukuki Güvenlik Algısı

Insan haklarina gerçek anlamda -etkili- koruma saglanabilmesinin ön kosulu, devletlerin tüm organ, kurum ve kuruluslariyla hukuka bagli olmalari ya da hukukun üstünlügünü esas kabul etmeleridir. Bununla birlikte, devletlerin hukuka bagli olduklarini açiklamalari veya hukukun üstünlügünü temel metinlerinde kabul etmeleri, bu açidan, yeterli degildir; ayrica, bunu hayata geçirecek kurumlara etkin bir biçimde islerlik kazandirilmasi da sarttir. Bunun böyle oldugunu, tüm totaliter devletlerin anayasalarinda insan haklarina saygili olduklarinin yazili olmasina karsin, insan hakki ihlallerine, en çok, bu devletlerde rastlaniyor olmasi, açik bir biçimde göstermektedir. Salt anayasalarda bu yolda ibarelere yer verilmesi, insan haklarina etkin koruma saglamada yetersiz kalmaktadir. Iki yüzyildan beri, hukuka bagli ya da hukuku her seyin üstünde kabul eden devlet tipine, -Hukuk Devleti- -Etat de droit- denilmektedir. Bu devlet tipinin olmazsa olmaz kosullari vardir. Bir devletin, hukuk devleti sayilabilmesi için ilk kosul, o devletin anayasasinda, kuvvetler ayriligi ilkesinin kabul edilmis olmasidir. Ikincisi; Yasama ve Yürütme Organlarinin, hukukun üstünlügünü ön kabulü ile faaliyette bulunmalari gereklidir. Üçüncüsü; Yasama ve Yürütme Organlarinin tasarruflarinin anayasaya ve hukuka uygunlugu, tam anlamiyla bagimsiz Yargi Organinca denetimine açik bulunmalidir. Kuskusuz, Yasama ve Yürütme Organlarina karsi her bakimdan bagimsiz yargi organlarinin denetimi, hukuk devleti uygulamasinin yerlesmesinde en önemli unsurdur. Ancak, bu denetimin, a postoriori islemesi ve zaman aliciligi nedeniyle, insan haklarinin etkili korunmasinda, bekleneni zamaninda verememesi olasidir. Öncelikle; devletin organ, kurum ve kuruluslarinin faaliyetlerinde hukuk sinirlari içerisinde kalmalari, bu koruma için zorunludur. Bu bakimdan olmasi gereken de, Yasama ve Yürütme Organlarinin ve, özellikle de, yürütme organina bagli idarenin ajanlarinin, hukukun üstünlügünü içsellestirmeleridir. Bununla birlikte; Hukuk Tarihi, bize, çok degisik nedenlerle -ki bunlarin içinde politik olanlari öncelikle zikredebiliriz- bunun her zaman mümkün olmadigini ve olamayacagini göstermistir. Baska anlatimla; kamu ajanlarinin bireysel olarak kendilerini hukuka bagli hissetmeleri ve hukuku her seyden üstün görmeleri, tek basina, devletin üstlendigi kamu hizmetlerini yapmakla görevli idarenin hukuk içerisinde kalmasini saglama konusunda yeterli olamamaktadir. Yapilmasi gereken, karar alma, idari islem tesis etme ve eylemde bulunma sürecinde, idarenin ajanlarinin hukuk ve hizmet disi etkilerden uzak tutulmalarini saglayacak veya bu etkileri asgari düzeye indirecek kurallarin uygulamaya konulmasidir. Idare edilenlere, yargi organlarinda uygulanan usul kurallarinin sagladiklarina benzer güvenceler öngören bu kurallara, idari usul kurallari denilmektedir. Bati da, 1990 li yillarin basinda, Fransiz Hukukunun hukuka bagli idare anlayisina kosut olarak, Anglo-Sakson Hukuk terminolojisinde kullanilmaya baslanilan, iyi yönetisim -good governance- ilkeleri geregi, idari usul kurallari, kamu hizmetinin isleyisinde güvenirlik ve öngörülebilirligi, açiklik ve seffafligi, hesap verilebilirligi, katilimci yönetimi, kamu hizmetinin etkin ve etkenligini, kamu hizmetinden yararlanmada ve kanun önünde esitligi saglayabilmelidir. Bu gereklilik, Avrupa Birligi organlarinca da, üye ve aday ülkelerde, Avrupa Birligi müktesebatinin etkin biçimde uygulanabilmesi için aranmaktadir. Ülkemizde, kamu idaresinin tüm faaliyet alanlarinda geçerli usul kurallarini içeren genel bir idari usul kanunu mevcut degildir. Bu konuda yapilan çalismalar sonunda ortaya çikan kanun taslagi ise, henüz kanunlasamamistir. Aralik 1999 da yapilan Helsinki Zirvesi nde aday üyeligi kabul edilen Ülkemizin, Avrupa Birligi müktesebatina uyum çerçevesinde, bir an önce, iyi yönetisim ilkelerini hayata geçiren, tüm idari faaliyet alanlarini kapsayici, genel bir idari usul yasasini yürürlüge koymasinda zorunluluk vardir.

Ürün Adı: Avrupa Birliğinde Devleti ve Hukuki Güvenlik Algısı
Ürün Kodu: 9786055633561
Yazar: Osman Avşar
Basım Yılı: 2010
Kapak Türü: Karton Kapak
Sayfa Sayısı: 176
Kağıt Cinsi: 1. Hm. Kağıt
Çevirmen: